1. Đì
Trong môn đánh chắn,các chắn thủ thường truyền nhau câu nói :”nhất đì nhì ù”.Vậy thế nào là đì?
Trên thực tế việc trực tiếp đì trong đánh chắn thường chỉ thực hiện giữa người ngồi cánh trên với người ngồi dưới cánh.Ngoại trừ trường hợp khi chíu xa,đánh trả cửa thì có thể đì được nhà chéo hoặc trên cánh.
Thông thường,để đì nhà dưới cánh các chắn thủ thường đì bằng một cây chính chữ,một cây cùng hàng hoặc cây mà dưới cánh đã ăn cạ để dưới cánh không thể ăn được.Trường hợp dưới cánh tẩy đỏ,thì trên cánh cũng đì đỏ xuống khiến nhà dưới khó ăn hoặc ăn được cũng bị dính đỏ mà không bạch định được.
Có 1 cách đì gián tiếp nữa,trong trường hợp nhà chéo tẩy đỏ thì phải đánh cửu văn,bát văn xuống,tạo cơ hội cho nhà dưới đánh đỏ xuống đì nhà chéo.
2. Câu kéo
Câu là một kỹ năng không thể thiếu khi đánh chắn.Thông thường,nói đến câu,mọi người thường nghĩ ngay đến việc câu đỏ.Chẳng hạn bài có chắn chi chi,chắn bát sách,ba đầu cửu thì đánh cửu văn đi câu cửu vạn,cửu sách để chờ tám đỏ.Tương tự bài què cửu vạn,chi chi và 3 đầu bát thì đánh bát vạn đi để câu chi chi,cửu vạn mong kiếm ván lèo.Hoặc khi tẩy bạch định cũng vậy,có 3 đầu cửu đánh cửu sách đi hi vọng câu được cửu văn để phang nốt cửu vạn( trường hợp này phải lưu ý không được ăn cạ).Trên thực tế,hay sử dụng kỹ năng câu sẽ khiến đối thủ sẽ phải rất đắn đo khi bài ta tẩy bạch định thật,họ lại tưởng ta câu mà không dám đánh đỏ sang.
Nói chung đa số chắn thủ câu kéo chủ yếu những cây cước sắc.Nhưng trên thực tế,còn 1 dạng câu là câu chắn.Nhiều trận chắn bị nhà trên đì rất rát mà bài lại đói chắn thì phải tách 3 đầu ra đánh,nếu bị đì chính chữ thì chịu nhưng nếu đì cây cùng hàng thì đúng nước câu của mình.ví dụ: mình có 3 đầu tứ,xé tứ vạn ra đánh.nhà trên đì tứ văn hoặc tứ sách thì mình có thể ăn vào để thêm chắn.
Điều quan trọng là khi câu kéo phải để ý xem cách đánh của nhà trên cánh,gặp phải chiến sĩ toàn đì chính chữ thì khác nào “giăng câu trên đường nhựa”.
3. Gò bài
Trong đánh chắn gò bài chỉ việc gò ép bài ù to nhất có thể.Cụ thể,một ván bài 3 hay 4 đỏ cũng có thể gò thành 8 đỏ hoặc bài có 3 đầu bát,3 đầu cửu cũng có thể gò thành bạch định.Những người chơi gò bài thường xác định là không ù thì thôi nhưng đã ù thì phải ra ù” Ba thương không bằng một đạp”.
Theo quan điểm riêng,đánh bài nên thuận theo bài,nếu thuận lợi thì gò còn không nhiều khi ham gò sẽ mất cơ hội ù,dẫn đến việc bị sái.
Chẳng hạn,bài có 5 chắn què 3,có 6 đỏ trên tay gồm chắn bát sách,chắn cửu sách và què chi chi,cửu vạn,ngũ sách(ngũ có thể xén được).Bốc lên cửu văn không ăn đợi ăn cửu sách,cửu vạn để chờ chi tám đỏ hoặc ăn chi chờ cửu 8 đỏ.
Hoặc bài 6 chắn què 3 tam vạn,nhị văn,thất văn.Lên tam văn không ăn đợi chạm thất để chờ tam sách lấy tôm.Những trường hợp này ae trong phường chắn gọi là “Cơm không ăn lại chờ cháo nấu”.
4. Tẩy đỏ hay tẩy bạch định
Với những trường hợp những con đỏ là cây què thì quá đơn giản rồi.Nhưng nếu những con đỏ ở trong cạ hoặc 3 đầu.Trước tiên phải xem xét thế bài xem có hợp lý để tẩy không.Bài hợp lý để tẩy cạ hoặc 3 đầu là những ván bài tương đối tròn què 1 hoặc què 3 là cùng.Thứ 2 là bài phải ít chắn,vì khi đánh cạ đi sẽ chỉ được ăn chắn.Nếu bài què nhiều 3 đầu thì càng thuận lợi.Với những người theo quan điểm đánh thiên về đì thì phải xem xét bài làng nữa,cắm đầu,cắm cổ để tẩy không khéo nhà dưới lại cho ván tám đỏ.Còn nếu nhà dưới cũng tẩy đỏ mình “tát nước theo mưa” thì quá ngon rồi.
Trong một số trường hợp đang tẩy có thể chuyển thành câu.Ví dụ: bài què chi,bát văn và 3 đầu cửu.Ban đầu đánh cửu sách đi,nếu thuận lợi ăn được cửu văn thì cho cả đám đi luôn.Nhưng nếu nhà trên đánh bát sách sang có thể ăn vào để chờ chi có lèo.Trường hợp này gọi là “chuyển chèo sang cải lương”
Phán đoán bài làng: quả thật việc xét bài người khác là vô cùng khó khăn vì mỗi người có một phong cách chơi khác nhau.Tôi chỉ xin nêu một vài phương pháp phán đoán mang tính khả năng cao chứ không dám chắc chắn.
Xét đoán bài nhiều hoặc ít chắn: nếu cây đầu mà thấy bạn chơi ăn cạ thì khả năng bài họ phải có ít nhất 4 chắn trở lên.Tuy cũng có những trường hợp thamcây cước sắc nên 3 thậm chí 2 chắn họ cũng ăn cạ từ đầu.
Nếu trường hợp cứ ăn gì đánh nấy hoặc chọn cây chính chữ để ăn thường là bài đói chắn và cũng què ít.
Nếu một nhà tẩy bạch định mà nhà trên cánh không thấy đánh đì thậm chí ăn lại những cây đỏ thì nhà đó nhiều khả năng bài tám đỏ.
Những cây đầu bài thấy đánh những cây cước tôm đi như tam sách,tam vạn hay thất văn thì bài họ dễ có cơ tám đỏ hoặc chí ít cũng ôm lèo.
Tránh rúc rọ:Nên chờ những cây nhà trên đánh từ đầu hoặc cây họ ăn cạ.
Thường thì nếu thấy họ ăn cạ tam vạn,tam sách thì tốt nhất té thất đi hay họ ăn chi,ăn cạ cửu thì té bát đi cho lành.
Ngoài ra,khi quan sát những cây họ đánh,cây họ ăn cạ và dự đoán nếu bài họ chờ rồi thì những cây nào bốc lên không thấy gọi ù có thể loại trừ để phán đoán cây chờ ù của họ mà tìm cách chạy.
5. Một số tình huống cần lưu ý
Bài 5 chắn chờ chi 6 đỏ trên tay gồm chắn bát sách,chắn cửu sách,cạ cửu vạn,cửu văn và cây chi.Nếu nhà trên đánh hoặc bốc được cửu sách ăn vào đánh cửu văn đi => bài vẫn 5 chắn chờ chi tám đỏ lèo.Nếu lên cây cửu vạn cũng ăn vào đánh cửu sách đi=>bài vẫn 5 chắn chờ chi 2 lèo.
Ván bài bị treo tranh,trái vỉ vẫn phải cố gắng ù vì dù không được điểm nhưng sẽ không bị người khác ù làm mình thiệt hại mà nếu ván sau ù còn thêm được dịch thông.
Khi người chơi khác trả cửa cây bài chíu mà mình đã hết lượt ăn,nếu vòng sau lại lên cây đó thì vẫn được ăn bình thường.Ví dụ: mình ăn nhị vạn rồi đánh ra cây nhị văn,nhà chéo cánh chíu nhị văn rồi trả cửa cây cửu vạn,dù trên bài có cửu vạn mình cũng không được ăn(vì hết lượt).Đến vòng sau nhà trên đánh ra hoặc bốc lên cửu vạn thì vẫn được ăn bình thường(trường hợp này không tính vào lỗi bỏ ăn chắn)